Dnia 18 listopada 2023 roku przy ul. Leśnej 6 w Siemianowicach Śląskich powstało zapadlisko, którego głębokość może sięgać kilkudziesięciu metrów (informacje wstępne wskazują na 40 metrów głębokości). Zapadlisko powstało w rejonie budynku wielorodzinnego o pięciu kondygnacjach. Nikt nie ucierpiał, lecz zapadlisko w całości pochłonęło latarnię uliczną.

Geologia obszaru

Obszar, na którym powstało zapadlisko znajduje się w rejonie wzgórza – wychodni górnokarbońskich piaskowców i zlepieńców z węglem kamiennym (górnośląska seria paraliczna – dane ze Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski, arkusz Katowice). W rejonie tym obserwuje się także sieci uskoków tektonicznych, dzięki którym swoje wychodnie mają skały triasu dolnego i środkowego, którego osady zostały w skrzydłach zrzuconych uskoków i tym samym nie uległy erozji. Grunty czwartorzędowe obserwuje się w tym regionie w obniżeniach takich jak centralna część Siemianowic Śląskich. To właśnie w tych obniżeniach może dochodzić do sufozji (wypłukiwania gruntu) w głąb górotworu. W przypadku ul. Leśnej zapadlisko to ma zapewne genezę w związku z niezinwentaryzowanym szybem lub szybikiem, ma charakter zapadliska wśród skał (małe prawdopoodbieństwo tak głębokiego zapadliska w tym przypadku) lub sufozji wskutek występowania uskoku tektonicznego. Podobne struktury były obserwowane w tym rejonie. Jeden z udokumentowanych uskoków znajduje się w rejonie ul. Telewizyjnej i zrzuca skały o około 5 metrów.

Górnictwo (szkody górnicze)

Swoją eksploatację na tym terenie prowadziła do tej pory KWK Siemianowice, która eksploatację zakończyła w 1999 roku. Złoże zostało udokumentowane do głębokości 1160 metrów. Płytką eksploatację górniczą wykonano jednak w latach 1869-1893 w obrębie pokładów 501, 504 oraz 510, a więc eksploatacja ta była wykonana jeszcze za czasów zaborów. Warto nadmienić, że pokład 510 jest jednym z najgrubszych pokładów węgla kamiennego na świecie. W rejonie ul. Leśnej istnieje także kilka szybów górniczych – Szybik Fund (róg ul Zielonej 1B), Dukla (rejon ul Zielonej 2B), Szyb Lukas (rejon ul. Wierzbowej, w pobliżu Domu Kultury Jarzębina). Bezpośrednio w rejonie zapadliska, zgodnie z informacją Wyższego Urzędu Górniczego dla pobliskiej działki, eksploatowano pokłady 504 oraz 510 co daje sumaryczną grubość wyrobiska ~8 metrów. 

Podsumowanie

Rejon, gdzie powstało zapadlisko od (zarówno po stronie Katowic, jak i Siemianowic Śląskich) jest obarczony ryzykiem wystąpienia tego typu zjawisk. Nakładanie się wielopokładowych wyrobisk górniczych o ciężkim ostatecznie do określenia przebiegu ze względu na czas powstania, skomplikowana tektonika oraz jesienne deszcze mogą skutkować podobnymi zagrożeniami w przyszłości. Szczęśliwie, prawdopodobnie z uwagi na skalną geologię tego obszaru, jej skutki nie generują dużego zagrożenia, jak to ma miejsce w lokalizacjach o grubym, piaszczystym nadkładzie. Niemniej jest to kolejny przykład dawnej eksploatacji górniczej (starszej niż kilkadziesiąt lat), której efektem jest nowe zapadlisko i wbrew przekonaniom niektórym, takie wyrobiska mogą nadal zagrażać życiu oraz budownictwu.